Kurban ibadeti Hz. İbrahim a.s. den beri devam edegelen bir ibadet.
Cenab-ı Hakkın dostu olma şerefiyle şereflenmiş bir peygamber olan İbrahim (a.s.) bir adakta bulunmuş, bir oğlu olduğu takdirde onu Allaha kurban edeceğini adamıştı. Aradan geçen zaman içerisinde oğulları olmuş ama o, adağını nasılsa unutmuştu. Rüyada oğlunu kurban ediyor görmüş ve irkilmişti. Hz. İbrahim bu rüyayı üç ayrı gece görmüştür. Peygamberlerin rüyası vahiy olduğu gibi onlar tarafından yapılan tabirleri de vahiydir. İbrahim a.s. da rüyasını, oğlunu kurban etmesi gerektiği şeklinde tabir etmiş ve böylece bu tabir de vahiy olmuştur. Artık Hz. İbrahimin bu vahyi yerine getirmesi gerekiyordu.
Elbette bu çok zordu ama Allahtan aldığı vahye uymaması daha zordu. İbrahim a.s büyük bir imtihan karşısında olduğunu anladı. Hiç tereddüt etmeden Allaha teslim oldu ve durumu oğlu İsmail aleyhis-selâma açmaya karar verdi.
Şimdi konu ile ilgili olarak Kuran-ı Kerimin açıklamalarını dinleyelim: Allah Teala buyuruyor:
İbrahim Ey Rabbim, bana iyilerden (bir oğul) ihsan et dedi. Biz de kendisine yumuşak huylu bir oğul müjdeledik. Oğlu yanında koşacak çağa gelince, Ey oğlum, ben seni rüyamda boğazladığımı gôrüyorum, bir düşün, ne dersin ? dedi. (İsmail) Babacığım, sana ne emrolunuyorsa yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın. dedi. Her ikisi de Allaha teslim oldular (Allahın emrine boyun eğdiler). İbrahim, oğlunu şakağı üzerine yatırdı. Biz de ona şöyle seslendik: Ey İbrahim, rüyana gerçekten sadakat gösterdin, şüphesiz ki bu apaçık bir imtihandı. Dedik ve ona (İsmaile karşılık ) büyük bir kurbanlık fidye verdik. Kendisine sonradan gelenler için de iyi bir nam bıraktık. Selam olsun İbrahime. İşte biz iyilik yapanları böyle ödüllendiririz. Çünkü 0, bizim mümin kullarımızdandır. (1)
Görülüyor ki, Kuran da Hz. İbrahimin gördüğü rüyanın vahiy olduğunu teyit etmiştir. Çünkü Cenâb-ı Hak kendisine seslenirken: Ey İbrahim, gördüğün rüyaya gerçekten sadakat gösterdin. buyurmuştur.
İbrahim a.s, Allahın emrine boyun eğerek oğlunu kurban etmek üzere şakağı üzerine yatırınca Cenab-ı Hak, İsmailin yerine bir koyun kurban etmesini emretmiştir. Bu, Allahın insanlığa büyük bir lütfudur. Allah, insanları Hz. İbrahimin aracılığı ile insanı kurban etmekten korumuş olmasaydı muhtemelen insanlar, insan kurban etme, gibi korkunç bir geleneğe sahip olabilirdi ve insanları bu korkunç gelenekten kimse de kurtaramazdı.
İbrahim a.s oğlu yerine Cenâb-ı Hakkın kendisine gönderdiği koçu kurban etmiştir. Böylece kurban Hz. İbrahimden sünnet olarak bize intikal etmiştir.
Kurban, insanın Allaha yaklaşmasına ve Onun rızasını kazanmasına vesile olan bir ibadettir. Kurbankelimesinde bu mana vardır. İnsan kurban kesmekle İbrahim (a.s.) gibi Allaha ve Onun emirlerine bağlılığını, gerekirse Onun rızasını kazanmak için her fedakârlığa katlanacağını göstermiş olur.
Allahın hoşnutluğunu kazanmak için yapılan her şeyde esas olan iyi niyettir. Kurbanda da böyledir, iyi niyet ve ihlas esastır. Bakınız, bu konuda Kuran-ı Kerimde şöyle buyuruluyor:
Onların (kurbanların ) ne etleri ne de kanları Allaha ulaşır. Fakat Ona sadece sizin takvanız ulaşır. (2) Esasen Allah Teâla ancak takva sahiplerinin yapmış oldukları ibadetleri kabul eder. Maide suresindeki şu ayet-i kerimeler bu konuyu bir örnek vererek açıklıyor. Allah Tealâ buyuruyor.
(Ey Muhammed) Onlara Ademin iki oğlu ile ilgili haberi hakkıyle oku. Hani her ikisi birer kurban sunmuşlardı, birinden kabul edilmiş, diğerinden kabul edilmemişti (Kurbanı kabul edilmeyen ötekine).
-Seni öldüreceğim, demişti. Diğeri ise :
- Allah, yalnız kendisinden korkanlardan kabul eder, dedi ve devam etti : Allaha yemin ederim ki sen beni öldürmek için bana el uzatsan da ben seni öldürmek için sana el uzatacak değilim. Ben, alemlerin Rabbi olan Allahtan korkarım. dedi. (3)
Görülüyor ki, kurban kesenlerden biri iyi niyeti ve Allahtan korkması sebebiyle sunduğu kurban kabul görmüş, diğeri ise kötü niyeti sebebiyle kurbanı kabul edilmemiştir.
Sevgili Peygamberimiz de bu konuda şöyle buyurmuştur :
Amellerin kıymeti ancak niyetlere göredir. Herkesin niyet ettiği ne ise eline geçecek olan ancak odur.(4)
Kurban, İslâmdaki sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın bir başka örneğidir. Her gün dünyada sayısız hayvan kesilir ve bundan çoğunlukla varlıklı kimseler yararlanır. Halbuki kurban bayramında kesilen kurbanlardan daha çok yoksullar ve hayır kurumları istifade eder.
| 
Tekil
Online
IP
